COVID-19 - We willen de impact op de RIZIV-uitgaven kennen en houden nauwgezet de vinger aan de pols
05-08-2020
Sinds half maart kennen we een corona-epidemie. Die epidemie heeft belangrijke gevolgen gehad op de terugbetalingen in alle sectoren van de gezondheidszorg.
We willen de impact van COVID-19 op de terugbetalingen van onze gezondheidszorg in kaart brengen via regelmatige rapporten. U vindt hier alvast enkele eerste conclusies.
Om de impact sneller te kunnen analyseren hebben we 3 nieuwe gegevensstromen ingezameld: tijdelijke verstrekkingen COVID-19, ambulante verstrekkingen en verstrekkingen in de ziekenhuizen.
Die 3 nieuwe gegevensstromen brengen enerzijds de meerkost in kaart die de crisis met zich meebrengt voor extra zorg (tijdelijke verstrekkingen COVID-19). Ze tonen anderzijds ook de effecten aan van het uitstel van niet-dringende zorg (ambulante verstrekkingen en verstrekkingen in de ziekenhuizen).
We hebben onze eerste conclusies getrokken op basis van beperkte data. De gegevens voor elk van de 3 gegevensstromen zijn voorlopig gebaseerd op de gegevens die de verzekeringsinstellingen (V.I.) ontvangen hebben tot en met 31 mei 2020. Ze geven een goede indicatie van het begin van de crisis, maar we mogen nog geen ‘harde conclusies’ trekken.
Op deze pagina:
Tijdelijke verstrekkingen COVID-19
Om COVID-19 te bestrijden kwamen er verschillende uitzonderlijke maatregelen. Daarom moesten we nieuwe (tijdelijke) verstrekkingen creëren, die van toepassing zijn tijdens de coronaperiode. Er zijn 2 soorten nieuwe verstrekkingen:
- verstrekkingen die verondersteld worden geen budgettaire impact te hebben.
Die hebben voornamelijk te maken met zorg op afstand (telefonische consultatie of videoconsultatie ter vervanging van fysieke consultatie). - verstrekkingen die wel een budgettaire impact hebben. Die maatregelen hebben betrekking op toezicht van COVID-19-patiënten (intensieve zorg (IZ), COVID-19-afdelingen en spoed van de ziekenhuizen), triage- en afnamecentra en de terugbetaling van de testen (exclusief serologische testen).
Tabel 1 bevat de gegevens (uitgaven en aantal) van de tijdelijke verstrekkingen COVID-19 die de verzekeringsinstellingen (V.I.) ontvangen hebben tot en met 31 mei 2020. Die gegevens zijn zeer voorlopig aangezien de V.I. ook in juni 2020 en de daarop volgende maanden nog heel wat nieuwe verstrekkingen zullen ontvangen.
Tabel 1 - Tijdelijke verstrekkingen COVID-19: uitgaven (in 000 EUR) en aantal (gegevens tot en met 31 mei)
Maatregel | Uitgaven | Aantal |
Toezicht COVID-patiënten: IZ, COVID-19-afdelingen en spoed | 1.465 | 41.784 |
| 49 | 777 |
Triage- en afnamecentra | 477 | 16.491 |
Honoraria artsen - Raadplegingen, bezoeken en adviezen | 477 | 16.491 |
Terugbetaling testen (exclusief serologische testen) | 194 | 4.155 |
Honoraria artsen - Klinische biologie | 194 | 4.155 |
Verpleegkunde: aanpassing basisverstrekkingen en forfaits (beschermingsmaatregelen) | 1 | 439 |
Honoraria van verpleegkundigen | 1 | 439 |
Subtotaal met budgettaire impact | 2.137 | 62.869 |
Verkorte bestraling bij borstkankerpatiënten | 163 | 87 |
Honoraria artsen - Speciale verstrekkingen | 163 | 87 |
Zorg op afstand COVID-19 | 78.322 | 3.813.173 |
Honoraria artsen - Raadplegingen, bezoeken en adviezen | 77.043 | 3.757.742 |
Honoraria van tandheelkundigen | 807 | 40.480 |
Verzorgingen door kinesitherapeuten | 433 | 13.963 |
Psychologische zorg | 21 | 548 |
| 18 | 439 |
Revalidatie en herscholing | 0 | 1 |
Subtotaal zonder budgettaire impact | 78.485 | 3.813.260 |
Totaal | 80.622 | 3.876.129 |
De totale uitgaven voor de nieuwe verstrekkingen bedragen 80,6 miljoen EUR, waarvan 78,5 miljoen EUR betrekking heeft op maatregelen die geacht worden geen budgettaire impact te hebben. De uitgaven voor de zorg op afstand bedragen 78,3 miljoen EUR (3.813.173 verstrekkingen) en de uitgaven voor de verkorte bestraling bij borstkankerpatiënten bedragen 163.000 EUR.
De uitgaven voor maatregelen met een budgettaire impact bedragen 2,137 miljoen EUR. Het grootste deel hiervan is bestemd voor het aanpassen van de verstrekkingen van de 3 kerndiensten van de ziekenhuizen aan de COVID-19-crisis, meer bepaald 1,5 miljoen EUR. Daarnaast bedragen de geboekte uitgaven voor de triage- en afnamecentra 477.000 EUR en de uitgaven voor de terugbetaling van de testen (exclusief serologische testen) 194.000 EUR.
Tabellen 2 en 3 bevatten de uitgaven en het aantal verstrekkingen van tabel 1, weergegeven per prestatiemaand. Die gegevens zijn nog onvolledig (prestatiemaand mei 2020 ligt veel lager dan prestatiemaand april 2020) aangezien de V.I. ook in juni 2020 en de daarop volgende maanden nog heel wat tijdelijke verstrekkingen COVID-19 zullen ontvangen.
Tabel 2 - Uitgaven (in 000 EUR) van de tijdelijke verstrekkingen COVID-19 per prestatiemaand (gegevens tot en met 31 mei)
Maatregel | Maart | April | Mei | Totaal |
Toezicht COVID-patiënten: IZ, COVID-19-afdelingen en spoed | 603 | 862 | 1.465 | |
| 18 | 31 | 49 | |
Triage- en afnamecentra | 137 | 334 | 6 | 477 |
Honoraria artsen - Raadplegingen, bezoeken en adviezen | 137 | 334 | 6 | 477 |
Terugbetaling testen (exclusief serologische testen) | 58 | 136 | 194 | |
Honoraria artsen - Klinische biologie | 58 | 136 | 194 | |
Verpleegkunde: aanpassing basisverstrekkingen en forfaits (beschermingsmaatregelen) | 0 | 1 | 0 | 1 |
Honoraria van verpleegkundigen | 0 | 1 | 0 | 1 |
Subtotaal met budgettaire impact | 798 | 1.333 | 6 | 2.137 |
Verkorte bestraling bij borstkankerpatiënten | 0 | 163 | 163 | |
Honoraria artsen - Speciale verstrekkingen | 0 | 163 | 163 | |
Zorg op afstand COVID-19 | 28.085 | 35.079 | 15.159 | 78.322 |
Honoraria artsen - Raadplegingen, bezoeken en adviezen | 27.815 | 34.176 | 15.052 | 77.043 |
Honoraria van tandheelkundigen | 147 | 572 | 89 | 807 |
Verzorgingen door kinesitherapeuten | 100 | 316 | 18 | 433 |
Psychologische zorg | 5 | 15 | 21 | |
Forfaitaire dagprijzen in psychiatrische ziekenhuizen | 17 | 0 | 18 | |
Revalidatie en herscholing | 0 | 0 | ||
Subtotaal zonder budgettaire impact | 28.085 | 35.241 | 15.159 | 78.485 |
Totaal | 28.882 | 36.575 | 15.165 | 80.622 |
Maatregel | Maart | April | Mei | Totaal |
Toezicht COVID-patiënten: IZ, COVID-19-afdelingen en spoed | 16.659 | 25.125 | 41.784 | |
| 351 | 426 | 777 | |
Triage- en afnamecentra | 4.796 | 11.535 | 160 | 16.491 |
Honoraria artsen - Raadplegingen, bezoeken en adviezen | 4.796 | 11.535 | 160 | 16.491 |
Terugbetaling testen (exclusief serologische testen) | 1.241 | 2.914 | 4.155 | |
Honoraria artsen - Klinische biologie | 1.241 | 2.914 | 4.155 | |
Verpleegkunde: aanpassing basisverstrekkingen en forfaits (beschermingsmaatregelen) | 84 | 199 | 156 | 439 |
Honoraria van verpleegkundigen | 84 | 199 | 156 | 439 |
Subtotaal met budgettaire impact | 22.780 | 39.773 | 316 | 62.869 |
Verkorte bestraling bij borstkankerpatiënten | 1 | 86 | 87 | |
Honoraria artsen - Speciale verstrekkingen | 1 | 86 | 87 | |
Zorg op afstand COVID-19 | 1.390.400 | 1.689.295 | 733.478 | 3.813.173 |
Honoraria artsen - Raadplegingen, bezoeken en adviezen | 1.379.241 | 1.650.039 | 728.462 | 3.757.742 |
Honoraria van tandheelkundigen | 7.352 | 28.660 | 4.468 | 40.480 |
Verzorgingen door kinesitherapeuten | 3.236 | 10.179 | 548 | 13.963 |
Psychologische zorg | 140 | 408 | 548 | |
Forfaitaire dagprijzen in psychiatrische ziekenhuizen | 431 | 8 | 439 | |
Revalidatie en herscholing | 1 | 1 | ||
Subtotaal zonder budgettaire impact | 1.390.401 | 1.689.381 | 733.478 | 3.813.260 |
Totaal | 1.413.181 | 1.729.154 | 733.794 | 3.876.129 |
Ambulante verstrekkingen
We selecteerden een 2e gegevensstroom met 57 nomenclatuurcodes. Die maakte een 1e monitoring van de uitgaven mogelijk voor de ambulante verstrekkingen. In eerste instantie is die stroom nog beperkt tot 5 van de 7 V.I.
Tabel 4 splitst de uitgaven van de 57 nomenclatuurcodes die de selectie van 5 V.I. in 2019 en 2020 ontvangen hebben vanaf 1 januari tot en met 31 mei van elk jaar (opsplitsing per prestatiemaand).
De uitgaven voor de prestatiemaanden maart, april en vooral mei zijn nog onvolledig aangezien de V.I. ook in juni 2020 en de daarop volgende maanden nog heel wat uitgaven voor die prestatiemaanden zullen ontvangen.
Toch kunnen we al bepaalde evoluties waarnemen.
- Voor alle sectoren samen liggen de uitgaven in 2020 6,3 % lager dan in 2019. Vooral de sectoren artsen (- 17,0 %), tandartsen (- 32 %), kinesitherapie (- 32,6 %), opticiens (- 37,6 %) en logopedie (- 32,7 %) kennen een forse daling van de uitgaven.
- Voor de prestatiemaand maart 2020 (deels beïnvloed door COVID-19) is er een afname van 3,4 % ten opzichte van de prestatiemaand maart 2019. De daling is vooral merkbaar bij de sectoren artsen (- 22,9 %), tandartsen (- 45,1 %), kinesitherapie (- 52,9 %), opticiens (- 56,5 %) en logopedie (-53,7 %) kennen een forse daling van de uitgaven. Door het ‘hamstergedrag’ stijgen de uitgaven sterk voor farmaceutische specialiteiten (+ 19,4 %).
- De uitgaven voor de prestatiemaand april 2020 (volledig beïnvloed door COVID-19) liggen maar liefst 28,1% lager ten opzichte van de prestatiemaand april 2019. De daling is vooral uitgesproken in de sectoren artsen (- 56,8 %), tandartsen (- 93,8 %), kinesitherapie (- 78,8 %), opticiens (- 93,2 %) en logopedie (- 76,6 %). Door het ‘hamstergedrag’ in maart 2020 liggen de uitgaven voor farmaceutische specialiteiten in april 2020 heel wat lager (-7,9 %).
- De uitgaven voor de prestatiemaanden mei 2020 (32,8 miljoen EUR) en mei 2019 (52,7 miljoen EUR) zijn voorlopig nog zeer onvolledig. Toch kunnen we reeds vaststellen dat de uitgaven voor de prestatiemaand mei 2020 (volledig COVID-19) 37,7 % lager liggen ten opzichte van de prestatiemaand mei 2019.
Tabel 4 - Ambulante verstrekkingen per prestatiemaand (in EUR) (gegevens tot en met 31 mei)
Sector | Prestatiemaanden 2019 | Totaal | ||||
Januari | Februari | Maart | April | Mei | ||
Artsen | 132.376.469 | 124.602.310 | 117.128.410 | 92.557.550 | 44.720.802 | 511.385.541 |
Tandartsen | 10.939.270 | 9.947.125 | 9.594.334 | 8.314.333 | 4.270.575 | 43.065.637 |
Farmaceutische specialiteiten | 138.791.428 | 134.399.821 | 142.566.000 | 136.624.619 | 62.615 | 552.444.483 |
Verpleegkundigen | 40.420.301 | 36.926.312 | 38.648.406 | 37.129.162 | 547.645 | 153.671.827 |
| 9.812.875 | 9.054.866 | 9.472.926 | 9.088.822 | 144.020 | 37.573.510 |
| 30.607.426 | 27.871.445 | 29.175.480 | 28.040.340 | 403.625 | 116.098.316 |
Kinesitherapie | 23.304.045 | 20.827.660 | 18.134.805 | 11.564.161 | 2.329.867 | 76.160.539 |
Bandagisten en orthopedisten | 564.600 | 479.929 | 506.247 | 418.666 | 40.370 | 2.009.812 |
Opticiens | 362.233 | 292.835 | 285.364 | 214.421 | 86.782 | 1.241.635 |
Audiciens | 2.482.520 | 2.762.336 | 2.830.121 | 555.218 | 8.630.196 | |
Vroedvrouwen | 340.023 | 307.111 | 288.498 | 233.895 | 14.710 | 1.184.236 |
Logopedie | 1.853.769 | 1.670.964 | 1.308.058 | 756.231 | 40.804 | 5.629.826 |
Totaal | 348.952.138 | 331.936.588 | 331.222.459 | 290.643.159 | 52.669.387 | 1.355.423.730 |
Sector | Prestatiemaanden 2020 | Totaal | ||||
Januari | Februari | Maart | April | Mei | ||
Artsen | 142.068.105 | 123.645.137 | 90.358.893 | 39.957.931 | 28.631.405 | 424.661.470 |
Tandartsen | 11.356.208 | 9.786.987 | 5.267.553 | 513.429 | 2.380.788 | 29.304.964 |
Farmaceutische specialiteiten | 151.869.749 | 137.569.568 | 170.171.246 | 125.885.762 | 33.595 | 585.529.921 |
Verpleegkundigen | 42.286.500 | 38.552.595 | 41.856.081 | 38.376.355 | 768.988 | 161.840.520 |
| 10.068.634 | 9.211.507 | 9.701.318 | 8.402.845 | 191.886 | 37.576.191 |
| 32.217.866 | 29.341.088 | 32.154.763 | 29.973.511 | 577.103 | 124.264.329 |
Kinesitherapie | 22.321.016 | 17.308.552 | 8.534.916 | 2.450.648 | 746.113 | 51.361.245 |
Bandagisten en orthopedisten | 613.907 | 494.846 | 557.884 | 385.189 | 18.620 | 2.070.445 |
Opticiens | 308.384 | 293.789 | 124.047 | 14.578 | 34.156 | 774.954 |
Audiciens | 3.280.067 | 3.151.628 | 2.376.989 | 981.022 | 141.520 | 9.931.226 |
Vroedvrouwen | 354.641 | 309.747 | 271.721 | 177.475 | 27.717 | 1.141.300 |
Logopedie | 1.727.230 | 1.271.592 | 605.052 | 176.601 | 9.458 | 3.789.933 |
Totaal | 376.185.807 | 332.384.440 | 320.124.382 | 208.918.989 | 32.792.359 | 1.270.405.977 |
Sector | Evolutie 2020 / 2019 | Totaal | ||||
Januari | Februari | Maart | April | Mei | ||
Artsen | 7,3% | -0,8% | -22,9% | -56,8% | -36,0% | -17,0% |
Tandartsen | 3,8% | -1,6% | -45,1% | -93,8% | -44,3% | -32,0% |
Farmaceutische specialiteiten | 9,4% | 2,4% | 19,4% | -7,9% | -46,3% | 6,0% |
Verpleegkundigen | 4,6% | 4,4% | 8,3% | 3,4% | 40,4% | 4,3% |
| 2,6% | 1,7% | 2,4% | -7,5% | 33,2% | 0,0% |
| 5,3% | 5,3% | 10,2% | 6,9% | 43,0% | 7,0% |
Kinesitherapie | -4,2% | -16,9% | -52,9% | -78,8% | -68,0% | -32,6% |
Bandagisten en orthopedisten | 8,7% | 3,1% | 10,2% | -8,0% | -53,9% | 3,0% |
Opticiens | -14,9% | 0,3% | -56,5% | -93,2% | -60,6% | -37,6% |
Audiciens | 27,0% | -14,0% | -65,3% | -74,5% | 15,1% | |
Vroedvrouwen | 4,3% | 0,9% | -5,8% | -24,1% | 88,4% | -3,6% |
Logopedie | -6,8% | -23,9% | -53,7% | -76,6% | -76,8% | -32,7% |
Totaal | 7,8% | 0,1% | -3,4% | -28,1% | -37,7% | -6,3% |
Verstrekkingen in de ziekenhuizen
In een 3e gegevensstroom selecteerden we alle codes (nomenclatuur en pseudonomenclatuur) die de ziekenhuizen gefactureerd hebben om een 1e monitoring van de uitgaven per sector mogelijk te maken voor de verstrekkingen in de ziekenhuizen.
Tabel 5 splitst, voor de belangrijkste sectoren, de uitgaven die door de ziekenhuizen gefactureerd werden en door de V.I. in 2019 en 2020 ontvangen werden van 1 maart tot en met 31 mei van elk jaar (opsplitsing per prestatiemaand).
De uitgaven voor de prestatiemaanden maart en vooral april zijn nog onvolledig aangezien de V.I. ook in juni 2020 en de daarop volgende maanden nog heel wat uitgaven voor die prestatiemaanden zullen ontvangen.
Toch kunnen we al bepaalde evoluties waarnemen.
- Voor alle sectoren samen liggen in 2020 de uitgaven 3,7 % lager dan 2019. Vooral de sectoren artsen (- 12,7 %), tandartsen (- 31,3 %), implantaten (- 4,8 %), daghospitaal (- 13,1 %) en kinesitherapie (- 2,7 %) kennen een daling van de uitgaven.
- Voor de prestatiemaand maart 2020 (deels beïnvloed door COVID-19) constateren we een afname van - 7,5 % ten opzichte van de prestatiemaand maart 2019. De daling is vooral merkbaar bij de sectoren artsen (- 20,8 %), tandartsen (- 45,5 %), implantaten (- 14,9 %), daghospitaal (- 18,3 %), kinesitherapie (- 16,5 %).
- De uitgaven voor de prestatiemaanden april 2020 (232,4 miljoen EUR) en april 2019 (393,6 miljoen EUR) zijn voorlopig nog zeer onvolledig. Toch kunnen we reeds vaststellen dat de uitgaven voor de prestatiemaand april 2020 (volledig beïnvloed door COVID-19) 41 % lager liggen ten opzichte van de prestatiemaand april 2019.
Tabel 5 - Verstrekkingen in de ziekenhuizen per prestatiemaand (in EUR) (gegevens tot en met 31 mei)
Sector | Prestatiemaanden 2019 | Totaal | |||
Januari | Februari | Maart | April | ||
Artsen | 364.102.754 | 430.542.103 | 402.199.161 | 213.184.385 | 1.410.028.403 |
Tandartsen | 3.462.325 | 4.670.328 | 4.730.102 | 2.799.911 | 15.662.666 |
Farmaceutische specialiteiten | 150.061.185 | 178.669.719 | 175.656.410 | 102.938.938 | 607.326.252 |
Implantaten | 49.187.540 | 48.776.546 | 38.704.846 | 17.078.869 | 153.747.801 |
Verpleegdagprijs | 39.494.260 | 42.959.324 | 40.935.674 | 16.057.116 | 139.446.374 |
Daghospitaal | 16.377.279 | 20.044.069 | 18.777.117 | 10.643.167 | 65.841.632 |
Dialyse | 25.795.991 | 31.199.859 | 31.991.259 | 16.680.822 | 105.667.931 |
Revalidatie | 19.877.356 | 23.562.487 | 24.046.001 | 11.972.173 | 79.458.016 |
Kinesitherapie | 4.599.878 | 5.102.787 | 4.776.956 | 2.247.303 | 16.726.924 |
Totaal | 672.958.569 | 785.527.222 | 741.817.525 | 393.602.684 | 2.593.906.000 |
Sector | Prestatiemaanden 2020 | Totaal | |||
Januari | Februari | Maart | April | ||
Artsen | 347.227.870 | 472.479.565 | 318.631.046 | 92.078.053 | 1.230.416.535 |
Tandartsen | 2.803.277 | 5.221.016 | 2.579.747 | 163.428 | 10.767.469 |
Farmaceutische specialiteiten | 155.072.217 | 210.573.699 | 207.593.084 | 92.101.370 | 665.340.370 |
Implantaten | 52.611.025 | 54.822.333 | 32.951.707 | 6.020.952 | 146.406.016 |
Verpleegdagprijs | 56.239.111 | 65.709.969 | 43.496.076 | 9.010.817 | 174.455.974 |
Daghospitaal | 15.693.602 | 21.526.050 | 15.335.513 | 4.640.854 | 57.196.019 |
Dialyse | 25.107.020 | 35.759.390 | 36.476.409 | 16.934.691 | 114.277.510 |
Revalidatie | 20.681.937 | 26.897.004 | 25.142.077 | 10.310.220 | 83.031.239 |
Kinesitherapie | 4.917.775 | 6.256.951 | 3.986.560 | 1.110.755 | 16.272.041 |
Totaal | 680.353.834 | 899.245.978 | 686.192.220 | 232.371.141 | 2.498.163.172 |
Sector | Evolutie 2020 / 2019 | Totaal | |||
Januari | Februari | Maart | April | ||
Artsen | -4,6% | 9,7% | -20,8% | -56,8% | -12,7% |
Tandartsen | -19,0% | 11,8% | -45,5% | -94,2% | -31,3% |
Farmaceutische specialiteiten | 3,3% | 17,9% | 18,2% | -10,5% | 9,6% |
Implantaten | 7,0% | 12,4% | -14,9% | -64,7% | -4,8% |
Verpleegdagprijs | 42,4% | 53,0% | 6,3% | -43,9% | 25,1% |
Daghospitaal | -4,2% | 7,4% | -18,3% | -56,4% | -13,1% |
Dialyse | -2,7% | 14,6% | 14,0% | 1,5% | 8,1% |
Revalidatie | 4,0% | 14,2% | 4,6% | -13,9% | 4,5% |
Kinesitherapie | 6,9% | 22,6% | -16,5% | -50,6% | -2,7% |
Totaal | 1,1% | 14,5% | -7,5% | -41,0% | -3,7% |
Wordt vervolgd
We blijven de cijfers van nabij volgen en plannen alvast een update in september 2020.
Vragen?
- Over de monitoring van de uitgaven: actua@riziv-inami.fgov.be
- Zorgverleners met vragen over deze RIZIV-maatregelen genomen tijdens de COVID-19-crisis kunnen terecht op actua@riziv-inami.fgov.be
- Voor alle andere vragen: www.info-coronavirus.be, info-coronavirus@health.fgov.be of 0800 14 689 van 9u tot 17u