Lijst met veelgestelde vragen over de hervorming van de nomenclatuur van medische verstrekkingen

Wat is de nomenclatuur?

De nomenclatuur en de pseudonomenclatuur van de geneeskundige verstrekkingen is een gecodeerde lijst met de geneeskundige verstrekkingen die de verplichte ziekteverzekering (verzekering voor geneeskundige verzorging) geheel of gedeeltelijk vergoedt. De lijst en de wijzigingen worden in het Belgisch Staatsblad of via omzendbrieven gepubliceerd.

Waarom hervormen we de nomenclatuur van de geneeskundige verstrekkingen van artsen?

De beleidsnota’s Volksgezondheid van 2021 en 2023 van de minister van Volksgezondheid zet de strategische doelstelling uiteen om de fundamentele waarden van het zorgorganisatiemodel te versterken. Dit is belangrijk om de duurzaamheid ervan in een budgettair aanvaardbaar kader te kunnen blijven garanderen. Hierbij zijn de Quintuple Aim- doelstellingen (5 pijlers) leidend:

1. Kwaliteit van de zorg op niveau van het individu verbeteren
2. Gezondheid van de bevolking verbeteren
3. Inclusiviteit en rechtvaardigheid – toegankelijkheid in brede zin nastreven
4. Kosteneffectiviteit nastreven
5. Welzijn van de zorgprofessionals verbeteren

Om deze strategische doelstelling te realiseren, werd o.a. het programma “Hervorming van de ziekenhuisorganisatie en – financiering” opgericht, waarin een optimale verhouding tussen de resultaten van zorg versus de kost van zorg beoogd wordt. Het is binnen dit ruimer programma dat de hervorming van de nomenclatuur een bijzondere plaats inneemt. 

In het huidige systeem ontvangt een arts een honorarium voor een verstrekking. Een deel van dit honorarium staat de arts af aan het ziekenhuis voor de financiering van de kosten die nodig zijn om de verstrekking te kunnen uitvoeren. Die manier van werken leidt tot een tweeledige en onvoldoende transparante financiering.

Wat zijn de concrete doelstellingen van de hervorming?

De algemene doelstelling van de hervorming is om een nieuwe logica en structuur te geven aan de huidige medische nomenclatuur om op deze manier:

• Onredelijke inkomensverschillen te corrigeren tussen huisartsen en specialisten en tussen arts-specialisten onderling
• De nomenclatuur up te daten en aan te passen aan de evoluties in de medische activiteit en de nieuwe modellen van zorgverlening (bv. telegeneeskunde, multidisciplinaire zorg, enz.)
• De interne logica, de leesbaarheid en de transparantie van de nomenclatuur te verbeteren
• Stimulansen in te voeren die samenwerking en kwaliteit bevorderen
• Binnen de honoraria van alle artsen, op een transparante en gestandaardiseerde manier, het gedeelte “medisch honorarium bestemd om alle kosten die direct of indirect verbonden zijn aan de uitvoering van de medische verstrekkingen en die niet worden gedekt door andere bronnen” onderscheiden van het gedeelte “honorarium bestemd om de verstrekking van de arts te dekken”. Dit houdt in dat we parallel vooruitgang moeten boeken met de hervorming van de ziekenhuisfinanciering op het vlak van retrocessies (afdrachten aan ziekenhuizen) op honoraria en ereloonsupplementen.

Wat verandert er concreet?

• De huidige nomenclatuur is gelinkt aan het beroep/medische specialisatie. In de nieuwe nomenclatuur zal er een nieuwe classificatie toegepast worden waarbij er niet langer geclassificeerd wordt volgens medische specialisatie maar wel volgens de topografie van het menselijk lichaam.
• De huidige nomenclatuurnummers bestaande uit 6 cijfers met de “Range” notie in het cijfer wordt veranderd naar een 7 cijfercombinatie zonder enige notie of verwijzing naar een beroep. De medische specialisatie wordt opgenomen als een apart attribuut (kenmerk of eigenschap van een medische verstrekking).

We hervormen enkel het deel van de nomenclatuur dat de verstrekkingen van artsen beschrijft. De artikels die de verstrekkingen van andere gezondheidszorgberoepen omschrijft, valt buiten beschouwing van deze hervorming.

Hoe voeren we de hervorming van de nomenclatuur van de geneeskundige verstrekkingen van artsen uit?

De inhoudelijke hervorming is opgesplitst in 3 verschillende activiteitensectoren: 

• ATMC: medisch technische en heelkundige verstrekkingen
• AMTAA: specifieke medische technische verstrekkingen en 
• ACA: raadplegingen en andere vergelijkbare verstrekkingen

Deze opsplitsing is noodzakelijk gezien de specificiteit van deze groepen elk een verschillend standaardisatieprincipe vereist. De uitwerking van elk onderdeel is toegewezen aan verschillende wetenschappelijke teams. 

De inhoudelijk hervorming van de nomenclatuur verloopt per groep via drie fasen: 

Fase 1: Herstructureren en aanpassen van de omschrijving van de verstrekkingen

Het doel van deze eerste fase is de nomenclatuur aan te passen en te herstructureren zodanig dat het beantwoordt aan de huidige behoeften van de sector. Hierbij worden de omschrijvingen van de verstrekkingen afgestemd op de ICHI (International Classification of Health Interventions) of een aangepaste internationale classificatie, met het oog op het mogelijk maken van een internationale vergelijking. Tot slot moet er ook een methodologische overdracht plaatsvinden om een nomenclatuur te behouden en te ontwikkelen die na de implementatie coherent blijft.

Fase 2: Opstellen van betrekkelijke waardeschalen voor het beroepsgedeelte

De tweede fase omvat:

• In de eerste plaats het opstellen van een relatieve waardeschaal voor het professionele deel waarvoor de onderlinge verhouding tussen de verschillende verstrekking op basis van objectieve criteria vastgesteld worden.
• Daarnaast heeft deze fase als tweede doel om een unieke relatieve waardeschaal te creëren voor de operationele kosten. Hiervoor zullen de operationele kosten in verband met medische procedures geëvalueerd worden.

Fase 3: Uitwerken van de tarieven

In deze laatste fase worden er in 2 subfases tarieven uitgewerk:

1. In de eerste subfase wordt een analyse uitgevoerd van het remgeld met als doel een theoretische vereenvoudiging voor te stellen op basis van Europese aanbevelingen.
2. De tweede subfase bevat het bepalen van de hoogte van de honoraria. In de honoraria van de artsen moet het deel "medische honoraria” - die bestemd zijn om alle kosten te dekken die direct of indirect verband houden met de uitvoering van medische diensten en die niet gedekt worden door andere bronnen (professioneel deel) - op een transparante en gestandaardiseerde manier onderscheiden van het deel honoraria ’die bestemd zijn om de diensten van de arts te dekken (intellectueel deel)’.

Welke activiteiten zijn al uitgevoerd en wat zijn de volgende stappen (juni 2024)?

Bevindingen uit fase 1: Herstructureren en aanpassen van de omschrijving van de verstrekkingen voor de 3 verschillende activiteitensectoren 

• Technische medisch-chirurgische handelingen (ATMC), toevertrouwd aan het ULB-team

De ongeveer 2.800 handelingen van de huidige nomenclatuur zijn onderworpen aan een triaxiale standaardisatie (topografie, actie, middelen) en voor advies voorgelegd aan experten van elke specialisatie. Het resultaat is een nieuwe gemeenschappelijke classificatie van 3.800 handelingen die in overeenstemming zijn met de internationale normen en gebaseerd zijn op medische logica. Slechts enkele specifieke vestrekkingen (bijvoorbeeld bepaalde anesthesieverstrekkingen) moeten nog gestandaardiseerd worden.

• Geautomatiseerde en eraan geassimileerde medisch-technische handelingen (AMTAA), toevertrouwd aan het Möbius-team

De nomenclatuur van pathologische anatomie, genetica, nucleaire geneeskunde en radiotherapie is geherstructureerd. Tegelijk zijn alle omschrijvingen, specialiteit per specialiteit beoordeeld. De omschrijvingen, vergezeld van alle (algemene en specifieke) toepassingsregels, zullen in een volgende stap definitief gevalideerd worden. Voor de klinische biologie werd uit een aanvullende studie vastgesteld dat er een nieuwe financieringsmethode nodig is om de doelstellingen van de hervorming te verwezenlijken. Deze nieuwe methode zal in een volgende stap verder vastgesteld worden.

• Handelingen van raadpleging en eraan geassimileerde handelingen (ACA), toevertrouwd aan het UGent-team

Door middel van de studie van internationale literatuur, interviews met een aantal experten in elke specialisatie en bespreking van de interviews in focusgroepen werden aspecten zoals de complexiteit van raadplegingen, multidisciplinaire raadplegingen en toezichtshonoraria onderzocht. Hieruit kwam naar voren dat standaardraadplegingen opgenomen moeten worden in de relatieve waardeschaal van het professionele deel van de ATMC’s. De andere aspecten (cfr. Complexiteit, multidisciplinaire consultaties...) zullen in een volgende stap verder behandeld worden in een werkgroep van de Nationale Commissie Artsen-Ziekenfondsen.

De uitvoering van fase 2 ‘Opstellen van betrekkelijke waardeschalen voor het beroepsgedeelte’ is momenteel lopende en zal net zoals fase 1 uitgewerkt worden voor de 3 verschillende activiteitensectoren.

Wat betekent deze verandering concreet voor mij?

Momenteel brengen we de gevolgen van de hervorming in kaart voor elke belanghebbende. Zodra dit proces is afgerond, ontvangt elke belanghebbenden(groep) gedetailleerde informatie via bijvoorbeeld afzonderlijke infosessies.

Op welke manier bieden we ondersteuning aan belanghebbenden tijdens de hervorming  (juni 2024)?

Door de hervorming van de nomenclatuur ontstaan verschillende bijkomende neveneffecten, zogenaamde collaterale effecten (zoals de nood aan het aanpassen van ziekenhuisfacturen, systemen…) op verschillende domeinen. Het RIZIV streeft ernaar om deze effecten zo goed mogelijk in kaart te brengen en te beheersen, om gebruikers van de nomenclatuur zo goed mogelijk te ondersteunen in de volgende domeinen:

• Digitalisering van de systemen
• Juridisch, technisch en operationeel
• Belanghebbenden

Hoe bieden we ondersteuning op deze 3 domeinen?

Digitalisering van de systemen

Een van de uitdagingen met de bestaande nomenclatuur is het omgaan met grote hoeveelheden tekstuele informatie, waardoor de interpretatie ervan subjectief kan zijn. Bovendien is de huidige beheerstool technisch niet geschikt om de nieuwe gestructureerde data te ondersteunen. Daarom wordt momenteel gewerkt aan de ontwikkeling van een nieuwe beheerstool. Door middel van de nieuwe beheerstool zullen bijvoorbeeld softwareleveranciers in de toekomst niet meer manueel de nomenclatuurtekst moeten omzetten naar een code en zal de uitwisseling van gegevens tussen verschillende sectoren vergemakkelijken. 

Om de huidige beheerstool te digitaliseren en vernieuwen zijn o.a. werkgroepen opgericht om de behoeften te identificeren. Hierbij werden ook werkbezoeken aan ziekenhuizen en softwareontwikkelaars georganiseerd. In een tweede stap is een algemene analyse uitgevoerd om de hoofdprincipes en de omvang van de digitalisatie te definiëren. Verder werd in het proces al een analyse op hoog niveau uitgevoerd over de standaardisatie in attributen.

Juridisch, technisch en operationeel

De hervorming van de nomenclatuur brengt ook onbedoelde juridische, technische en operationele neveneffecten met zich mee. Het doel van het in kaart brengen van deze  effecten is: 

• identificeren wie er betrokken of beïnvloed is door de hervorming van de nomenclatuur en het concreet beschrijven van die gevolgen 
• op basis van de impact bepalen welke acties we intern (bij het RIZIV en de FOD VVVL) moeten nemen om de impact te beheersen
• informeren van de geïmpacteerde externe partijen zodat zij tijdig de nodige acties kunnen nemen

Op basis van enkele interne werksessies is een lijst opgesteld met alle collaterale effecten inclusief de betrokkenen die hierdoor geïmpacteerd worden. Deze lijst zullen we gedurende het verdere verloop van de hervorming steeds aanvullen en bijwerken waar nodig. Op basis van de geïdentificeerde collaterale effecten zijn al enkele acties geïdentificeerd en ondernomen.

Belanghebbenden

Gezien de aanzienlijke omvang van de hervorming en de brede impact ervan op diverse belanghebbenden(groepen), zorgen we voor ondersteuning tijdens de overgangsperiode. 

Hiervoor werd in de eerste plaats een verander- en communicatieplan ontwikkeld. Dit plan heeft als eerste prioriteit het verstrekken van transparante informatie over de voortgang van de hervorming aan het grote publiek. Om deze doelstelling te bereiken, vind je op onze website algemene informatie over de hervorming. Bovendien is er deze lijst samengesteld met veelgestelde vragen om geïnteresseerden van meer informatie te voorzien. Deze lijst zullen we gedurende het proces van hervorming voortdurend bijwerken. 

Om ervoor te zorgen dat belanghebbenden voldoende gelegenheid krijgen om vragen te stellen en bezorgdheden te uiten, zullen bovendien nomenclatuurambassadeurs worden aangesteld binnen die organisaties die de nomenclatuur gebruiken of wiens processen door de hervorming worden beïnvloed. Deze ambassadeurs zijn een aanspreekpunt binnen hun organisatie, zodat vragen en bezorgdheden efficiënt kunnen worden behandeld. 

Ten slotte zal er tijdig voldoende opleidingsmateriaal beschikbaar gesteld worden om de succesvolle toepassing van de nieuwe nomenclatuur te bevorderen.  

Bij wie kan ik terecht als ik een vraag heb over de hervorming?

U kan vragen en/of opmerkingen doorgeven via Nomen2.0@riziv-inami.fgov.be of, indien mogelijk en/of van toepassing, aan de nomenclatuurambassadeur van uw organisatie.