Programma geïntegreerde zorg: ‘Zorg en ondersteuning voor zwangere vrouwen, hun kinderen en hun gezin tijdens de eerste 1000 dagen’

Dit programma is het eerste van drie interfederale programma’s die voortvloeien uit het interfederaal plan voor geïntegreerde zorg. Hier bundelen de federale overheid en de deelstaten hun krachten om een gemeenschappelijk kader voor samenwerking en zorg te creëren. Na maanden van intensief overleg heeft het Verzekeringscomité overeenkomsten goedgekeurd met de deelstaten om de implementatie van dit programma op nationaal niveau mogelijk te maken.

Het interfederaal plan werd opgesteld om de overgang naar duurzamer en beter gecoördineerd beleid voor geïntegreerde zorg in België op gang te brengen. Op 8 november 2023 gaf de ondertekening van een intentieverklaring over geïntegreerde zorg tussen de federale en gefedereerde overheden het startschot voor dit interfederaal plan.

Eén van de doelstellingen van dit protocolakkoord is om samen (federale overheid en deelstaten) gemeenschappelijke programma’s voor geïntegreerde zorg op te bouwen. Deze programma's maken het mogelijk om een meer geïntegreerd en innovatief zorg- en welzijnsbeleid te implementeren met het oog op het verhogen van de continuïteit van zorg en ondersteuning en het versterken van de verbinding tussen de sectoren van zorg en welzijn.

Op deze pagina:

Wat is het doel van dit programma?

Sinds begin 2024 vond intensief overleg plaats tussen de federale overheid, de deelstaten en verschillende belanghebbenden om het eerste interfederaal programma voor geïntegreerde zorg te ontwikkelen, gericht op zwangere vrouwen, hun kinderen en hun gezin tijdens de eerste 1000 dagen na de conceptie.

Deze eerste 1000 dagen hebben een grote impact op de groei, ontwikkeling en kwaliteit van leven van het kind op korte en lange termijn.

Recente rapporten van het Federaal Kenniscentrum (KCE) tonen aan dat pre- en postnatale zorg en ondersteuning niet geïntegreerde zijn en niet afgestemd op de behoeften van zwangere vrouwen, kinderen en hun gezin.

Het doel van dit interfederaal programma is de effectieve toegang tot zorg en ondersteuning te verzekeren voor kwetsbare zwangere vrouwen tijdens de eerste 1000 dagen. Deze zorg is geïntegreerd, continu en afgestemd op de noden van de zwangere vrouw, hun kinderen en hun gezin (volgens het principe van proportioneel universalisme). Dit vraagt een sterke interactie en samenwerking tussen de betrokken zorg- en welzijnsprofessionals enerzijds en het gezin anderzijds.

In een eerste fase zal het programma zich focussen op zwangere vrouwen met psychosociale kwetsbaarheden. Het uiteindelijke doel is om de doelgroep uit te breiden naar alle zwangere vrouwen, moeders, hun kinderen en gezinnen tijdens de eerste 1000 dagen, om holistische zorg en ondersteuning op maat aan te bieden.

Wat houdt het programma in?

Het programma omvat alle zorg en ondersteuning geïntegreerd in een continu traject en afgestemd op de behoeften van de zwangere vrouw, het kind en het gezin. Met andere woorden het programma omvat zowel bestaande als nieuwe zorg en ondersteuning.

De meest innovatieve elementen in het programma zijn:

Outreaching - Proactief (kwetsbare) zwangere vrouwen proberen te bereiken en hen aanmoedigen om screening te zoeken
Systematische screening van psychosociale kwetsbaarheden via het Born in Belgium Professionals (BiB) platform
Persoonlijke prenatale adviesgesprekken (PPA)
Zorg- en welzijnscoördinatie
Multidisciplinair overleg of perinataal overleg

Het doel is om voort te bouwen op bestaande praktijken op het terrein en opgedane ervaringen te benutten. Tegelijkertijd is nieuwe financiering voor bepaalde activiteiten waardoor bepaalde praktijken kunnen gestimuleerd worden die geïntegreerde, persoonsgerichte ondersteuning en zorg bevorderen.

Bekijk de activiteiten in het programma, evenals de specificiteiten per deelstaat gelinkt aan de lokale context.

Bijkomende financiering voor 4 nieuwe verstrekkingen

In het kader van dit programma, vergoeden we vier nieuwe verstrekkingen:

screening van psychosociale kwetsbaarheid bij zwangere vrouwen via BiB platform
persoonlijk prenataal adviesgesprek (PPA)
zorg- en welzijnscoördinatie
multidisciplinair overleg / perinataal overleg

Bekijk hier de 4 verstrekkingen.

Lees de inhoud, beschrijving en factureringsvoorwaarden in de tekst van de overeenkomst en het programma van elke deelentiteiten (zie de vorige tussentitel).

Een beslissingsondersteunend instrument: Born in Belgium Professionnals

Born in Belgium Professionals maakt deel uit van het project van het witboek om de toegang tot gezondheidszorg in België te verbeteren. In december 2017, organiseerden we een ronde tafel rond kwetsbare zwangere vrouwen in Brussel. Hierna startten we een overeenkomst met als opdracht het project Born in Brussels te lanceren. Sinds 2021 is het werkterrein uitgebreid naar Vlaanderen en Wallonië en heet het project Born in Belgium Professionals (BiB).

BiB biedt een digitale tool aan, ontwikkeld door én voor professionals die werken met of voor (kwetsbare) zwangere vrouwen. Deze tool wordt gebruikt om indicatoren voor psychosociale kwetsbaarheid te detecteren bij zwangere vrouwen: opleidingsgraad, het geboorteland, de verblijfsstatus, beroep van vrouw, beroep van partner, financiële status, huisvestigingssituatie, de communicatie, de sociale steun, angst, depressie, psychologische antecedenten, geweld, medicatiegebruik en middelengebruik.

In het kader van dit programma is het de bedoeling om het BiB-platform systematisch te gebruiken bij alle zwangere vrouwen. In functie van de aanwezige zorgnoden worden gepersonaliseerde zorgpaden aangeboden. Het BIB platform is een gedeeld platform dat informatie over de psychosociale situatie van zwangere vrouw verzamelt en ter beschikking stelt van haar hulp- en zorgverleners uit de (para)medische en sociale sector, dit volledig conform de privacywetgeving (GDPR).

Het BiB platform ondersteunt niet alleen de screening op psychosociale kwetsbaarheden, maar omvat ook een actieplaninstrument. Het actieplaninstrument stelt op basis van de screeningsresultaten actiepaden voor die de opvolging van de zwangere vrouw ondersteunen. Het BiB platform is op deze manier een waardevolle « clinical decision support tool ».

Voor meer info over het platform nodigen we u graag uit op een van de webinars van Born in Belgium Professionals.

Het RIZIV onderschrijft de huidige structuur en juridische documenten (privacyverklaring, gebruiksvoorwaarden, overeenkomsten verwerkersverantwoordelijkheid, regelement gegevensverwerking, DPIA) van de vzw ‘Together We Care’ voor het project ‘Born in Belgium Professionals’ en bevestigt dat hiermee voldaan wordt aan de bepalingen van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG).

Facturatie van verstrekkingen via het Centraal Platform Geïntegreerde Zorg – Perinatale Zorg

De facturatie van de verstrekkingen in het kader van dit programma gebeurt via de vzw IM toepassing ‘Centraal Platform Geïntegreerde Zorg – Perinatale Zorg’, die het Nationaal Intermutualistisch College (NIC) beheert. De toepassing is een webapplicatie voor zorgverleners in het kader van de ziekteverzekering die het volgende mogelijk maakt:

Registratie van de vier verstrekkingen door zorgverleners in het kader van de ziekteverzekering
Betaling van de vier verstrekkingen aan de zorgverleners

U kan de handleidingen voor het gebruik van het Centraal Platform Geïntegreerde Zorg - Perinatale Zorg hier vinden:

Welke steun is er voor de uitvoering van dit programma in de regio's?

Als onderdeel van het protocolakkoord over geïntegreerde zorg zijn “structuren/netwerken” aangewezen door de verschillende gefedereerde entiteiten om als tussenniveau te fungeren tussen de autoriteiten en de actoren op het terrein, het zogenaamde mesoniveau.

In het kader van het programma voor zwangere vrouwen kan de rol bijvoorbeeld de vorm aannemen van ondersteuning van de communicatie met zorg en hulpverleners en het grote publiek, of van activiteiten zoals screening door het organiseren en faciliteren van opleidingen. Het zal ook de contacten vergemakkelijken tussen de verschillende stakeholders en actoren op het terrein.

Implementatie van het programma

Elke deelstaat neemt initiatieven om de implementatie van dit programma te ondersteunen en te begeleiden.

Het beslissingsondersteunend instrument Born in Belgium Professionals werd aangepast aan het programma (nieuwe functionaliteiten werden toegevoegd) en is vanaf 16 september 2024 beschikbaar.

De facturatie van de verstrekkingen in het kader van de ziekteverzekering via het Centraal Platform Geïntegreerde Zorg – Perinatale Zorg kan als volgt:

Voor de Duitstalige Gemeenschap, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het Waals Gewest:
- De verstrekking ‘screening van psychosociale kwetsbaarheid bij zwangere vrouwen via BiB platform’ kan gefactureerd worden vanaf 16 september 2024.
- De andere drie verstrekkingen ‘persoonlijk prenataal adviesgesprek (PPA), ‘zorg- en welzijnscoördinatie’ en ‘multidisciplinair overleg / perinataal overleg’ kunnen gefactureerd worden vanaf 30 september 2024.
- Het zal het mogelijk zijn om met terugwerkende kracht verstrekkingen uitgevoerd tussen 01 juni 2024 en 31 augustus 24 te factureren.
- Uitbetaling van de verstrekkingen zal volgen vanaf 06 november 2024.
Voor de Vlaamse overheid zijn deze data nader te bepalen.

Contacten

Integrated care

Heb je vragen over het geïntegreerde zorgprogramma en de overeenkomst voor zwangere vrouwen, kinderen en hun families tijdens de eerste 1000 dagen? Stuur je vragen naar integratedcare@health.fgov.be.