RIZIV geeft huisartsen feedback over voorschrijven van antibiotica in het belang van de volksgezondheid
12-07-2024
Belgen slikken te veel antibiotica. Dat is nefast voor de volksgezondheid. Via sensibilisering wil de Dienst voor geneeskundige evaluatie en controle (DGEC )van het RIZIV de huisartsen ondersteunen om minder antibiotica voor te schrijven op basis van de indicatoren die Nationale raad voor Kwaliteitspromotie goedgekeurde.
Op deze pagina:
Antibioticagebruik in België moet dringend dalen
Belgen slikken per inwoner dubbel zoveel antibiotica als Nederlanders. Qua voorschrijfgedrag zit België al jaren boven het Europese gemiddelde ondanks herhaalde sensibilisering door de Belgische commissie voor de coördinatie van het antibioticabeleid (BAPCOC), de FOD Volksgezondheid en het RIZIV. Wetenschappelijke kennis en goede wil volstaan duidelijk niet voor een kentering. Hoog tijd dus voor een vermindering van antibioticagebruik om de antibioticaresistentie en bijhorende nosocomiale infecties in te dijken. Zelfs het Rekenhof heeft de Belgische gezondheidsadministraties aangemaand om verdere acties te ondernemen in het belang van de volksgezondheid.
Antibiotica-indicatoren van de NRKP
Bij de huisartsen groeit weliswaar het bewustzijn en de bereidheid om minder antibiotica voor te schrijven, maar in de praktijk is dat niet eenvoudig te realiseren. Het werkveld heeft nood aan ondersteuning en duidelijke richtlijnen. Indicatoren van de Nationale raad voor kwaliteitspromotie (NRKP) en sensibilisering door de Dienst voor geneeskundige evaluatie en controle (DGEC) van het RIZIV moeten duidelijkheid creëren en huisartsen ondersteunen.
De NRKP heeft 3 antibiotica-indicatoren goedgekeurd als richtsnoer voor de huisartsen. Ze zijn wetenschappelijk onderbouwd en werden na uitvoerig overleg met het werkveld unaniem goedgekeurd door de vertegenwoordigers van de universiteiten, de wetenschappelijke geneeskundige verenigingen, de erkende huisartsen, de artsen-specialisten en de ziekenfondsen. De indicatoren werden dus geenszins lichtzinnig vastgelegd.
De NRKP moest rekening houden met de opvolgbaarheid van de naleving van de indicatoren via facturatie- of voorschrijfgegevens. Een indicator bepalen die achteraf niet kan worden opgevolgd zou zinloos zijn, in de eerste plaats voor de zorgverleners zelf. Daardoor vallen sommige indicatoren complexer uit dan men logischerwijs zou verwachten.
De DGEC van het RIZIV ondersteunt de huisartsen bij de aanpassing van hun voorschrijfgedrag
Rekening houdend met die complexiteit heeft de DGEC van het RIZIV verschillende acties ondernomen om de huisartsen te ondersteunen.
Zodra de indicatoren in het Belgisch Staatsblad waren gepubliceerd heeft de DGEC in december 2023 alle huisartsen per brief geïnformeerd over de indicatoren en hun belang voor de volksgezondheid.
Vorige week stuurde de DGEC van het RIZIV een sensibiliseringsbrief naar de huisartsen die minstens één door de ziekteverzekering terugbetaald antibioticum hebben voorgeschreven in de voorbije 5 jaar, vóór de publicatie van de indicatoren dus. Daarin kregen de huisartsen feedback over hun eigenvoorschrijfgedrag van de voorbije 5 jaar en over dat van de hele beroepsgroep. Ze hoeven een eventuele overschrijding van de indicatoren niet te motiveren, want ze waren toen nog niet in voege. De huisartsen hadden dus tot voor de verzending van de brief nog niet de kans om hun voorschrijfgedrag aan te passen aan de indicatoren. Met deze feedback over hun voorschrijfgedrag kunnen zij zich situeren ten opzichte van de indicatoren en de andere huisartsen. Zo kunnen ze indien nodig hun voorschrijfgedrag aanpassen.
Deze tweede sensibiliseringsbrief ging naar 25.000 zorgverleners met een RIZIV-nummer als arts en die in de voorbije vijf jaar een antibioticum voorschreven. Daarvan zijn er slechts 13.000 met een relevante activiteitsgraad. De overige artsen zijn slechts occasionele voorschrijvers. Van alle aangeschreven artsen stuurden er 80 ons tot dusver een reactie. De volgende weken zal de DGEC van het RIZIV alle rationele argumenten individueel beantwoorden. Dat gebeurt in samenspraak met de NRKP. Er komt ook een FAQ op de website van het RIZIV.
Het RIZIV tracht de betrokkenheid van zorgverleners op verschillende manieren te vergroten. Feedback over hun voorschrijf- en facturatiegedrag is daar één onderdeel van. In de nabije toekomst zal dit systematischer en dynamischer gebeuren.
Daarom zal de DGEC van het RIZIV de naleving van de indicatoren jaarlijks evalueren, ten vroegste één jaar na het versturen van de brief met individuele feedback. Bij overschrijding van de verantwoordingsdrempel kan de DGEC de arts vragen zich te verantwoorden.
Zoals het woord ‘indicator’ al aangeeft, is het geen absolute norm. Dr. Philip Tavernier, arts-directeur-generaal van de DGEC van het RIZIV, nuanceert als volgt: “Er is uiteraard ruimte voor individuele verantwoording bij een overschrijding van de drempelwaarde. Dat staat ook expliciet in onze sensibiliseringsbrief. De indicatoren bieden artsen de mogelijkheid om eventuele afwijkingen te motiveren, rekening houdend met hun specifieke situatie én alleen als het RIZIV dat vraagt. Een afwijking van een indicator leidt dus NIET automatisch tot een sanctie”.
Concreet betekent dit dat van eventuele sancties pas sprake kan zijn na het doorlopen van het volledige proces van evaluatie (ten vroegste vanaf juli 2025) en na de tijd die het proces van verantwoording neemt.