Gehoorverlies herkennen, bespreekbaar maken en behandelen

​

Waarom is gehoorverlies herkennen zo belangrijk voor uw patiënt?

Gehoorverlies is nooit normaal, ook niet vanaf een bepaalde leeftijd. Maak het bespreekbaar voor uw patiënt, zodat u kan anticiperen op eventuele gevolgen voor uw patiënt en hun gezondheid en levenskwaliteit.

Uit het WereldHoorrapport de WHO blijkt dat een onbehandeld gehoorprobleem negatieve gevolgen kan hebben voor uw patiënt zoals:

• Hogere kans op burn-out (Laureyns et al. 2020), werkloosheid en vervroegd pensioen (Helvik et al. 2013, Shan et al. 2020)
• Sociaal isolement en eenzaamheid: gehoorverlies is geassocieerd met eenzaamheid en sociaal isolement. Deze associatie heeft belangrijke implicaties voor de cognitieve en psychosociale gezondheid van oudere volwassenen(Shukla A et al. 2020). Slechthorendheid heeft daarnaast ook een effect op emotionele en sociale eenzaamheid bij specifieke subgroepen van ouderen (Pronk et al. 2011).
• Depressie en lagere levenskwaliteit: Meerdere psychiatrische stoornissen zijn in verband  gebracht met gehoorverlies, waaronder depressie, schizofrenie en andere psychosen, angst en neurocognitieve stoornissen (Blazer 2018).
  Bij oudere volwassenen, met cognitieve problemen, is er een relatie tussen audiometrisch gehoorverlies en ernst van depressieve symptomen. Bovendien was het gebruik van hoortoestellen omgekeerd geassocieerd met de ernst van depressieve symptomen (Kim et al. 2020).
• Vervroegd optreden van dementie: Wanneer er 12 risicofactoren worden aangepast, kan tot 40% van de vormen van dementie voorkomen of vertraagd worden. Op middelbare leeftijd (leeftijd 45-65 jaar) vertegenwoordigt gehoorverlies 8% van 40% van de aanpasbare risicofactoren, en dit blijkt de  belangrijkste factor te zijn (Livingston et al. 2020).
• Communicatieproblemen met anderen: zoals problemen voor een goed begrip bij medische ingrepen. De grootste zorg bij communicatie met gezichtsmaskers betreft de onmogelijkheid van liplezen voor (56% van de proefpersonen) gevolgd door de geluidsdemping (44% van de proefpersonen) (Trecca et al. 2020).
  
  

Hoe stelt u het gehoorverlies vast?

Nadat u het probleem hebt kunnen bespreken, kan u nagaan hoe belangrijk het probleem is.

Checklist om eerste signalen te herkennen

Uw patiënt heeft vermoedelijk een gehoorverlies indien die:

• Mensen vaak vraagt om te herhalen
• Het volume van de radio of televisie vaak luid(er) zet
• Moeite heeft met het volgen van gesprekken op rumoerige plaatsen
• Moeite heeft om te begrijpen wat er via de telefoon wordt gezegd
• Een gesuis in het oor heeft (tinnitus)
• Problemen heeft met het horen van geluiden zoals een deurbel, alarm of telefoonsignaal
• Zelf luid praat

Meer info in de folder van WHO voor World Hearing Day 2023 in het Nederlands en in het Duits

Wanneer moet je onmiddellijk doorverwijzen?

De volgende symptomen vereisen een onmiddellijke verwijzing naar een spoedafdeling omdat snelle interventie van cruciaal belang is:

• Plots, snel erger wordend of fluctuerend gehoorverlies, uni- of bilateraal.

Voor deze aandoeningen is een directe verwijzing naar de NKO-arts aangewezen:

• Gehoorverlies of oorsuizen (tinnitus) in één oor of een merkbaar gehoorverschil tussen beide oren;
• Episoden van duizeligheid (een gevoel van draaierigheid of onstabiliteit) of ernstige duizeligheid;
• Zichtbare misvormingen van het oor sinds de geboorte of door een trauma;
• Vocht, pus of bloed dat uit het oor komt.
  
  

Gehoorverlies kan u nagaan aan de hand van deze gestandaardiseerde vragenlijst:

Auditieve Screening Vragenlijst voor Volwassenen. Dit is een gevalideerde versie van de HHIE-S (Hearing Handicap Inventory for the Elderly – Screening version).

De HHIE-S is internationaal de meest frequent gebruikte vragenlijst om gehoorproblemen, waarbij interventie en verwijzing aangewezen is, op te sporen. Oorspronkelijk was de vragenlijst enkel bedoeld voor een oudere doelgroep, maar recent is er een revisie gevalideerd en gepubliceerd voor alle volwassenen.

Hoe werkt deze vragenlijst?

De vragenlijst bestaat uit 10 vragen, die kunnen beantwoord worden met “Nee”, “Soms” of “Ja”, die respectievelijk een score krijgen van “Nee” = 0, “Soms” = 2 en “Ja” = 4.

• Wanneer de score 8 of lager is, is het advies om het gehoor te beschermen en bij eventuele problemen, terug contact op te nemen met de huisarts.
• Wanneer de score hoger is dan 8, is het advies om het gehoor te laten testen bij een NKO-arts of een hoorcentrum.

Meer informatie rond de validatie van deze screeningsvragenlijst vindt u in dit document.

Hoe verwijst u door naar de zorg die uw patiënt nodig heeft?

U kan uw patiënt bij een vermoeden van gehoorverlies, ook zonder de vragenlijst af te nemen doorverwijzen naar een NKO-arts of hoorcentrum. Daar kan men de nodige testen doen van het gehoor, en u hierover informeren.

De audicien van het hoorcentrum zal geen diagnose stellen maar kan een vrijblijvende gehoortest uitvoeren en de resultaten met bijkomende informatie bezorgen aan de huisarts.

We helpen u aan gehoorverlies te denken

Dit sensibiliseringsproject is ontstaan vanuit de Overeenkomstencommissie Audiciens-Verzekeringsinstellingen van het RIZIV, in overleg met de Koninklijke Belgische Vereniging voor Otorhinolaryngologie (NKO) en de beroeps- en wetenschappelijke verenigingen van de huisartsen.
U kan hier visuals voor sociale media downloaden.

Op 3 maart is de Werelddag van het gehoor. Hiervoor kan u deze folder en boodschap van Shelly Chadha, WHO Genève gebruiken en delen:

Ariane Laplante Lévesque, WHO, informeert over de gevolgen van onbehandeld gehoorverlies: